Zo wil Aquafin riolering en waterzuivering betaalbaar houden
Ontdek in ons memorandum hoe Vlaanderen kostenefficiënt kan toewerken naar de ecologische doelstellingen die het vooropgesteld heeft.
4 aanbevelingen om de ecologische doelstellingen effectief te bereiken
1. Versterk de rol van Aquafin als geïntegreerd netwerkarchitect
Op dit moment is de rioolinfrastructuur in Vlaanderen opgesplitst in twee niveaus: het lokale (gemeentelijke) en bovenlokale (gewestelijke). De bovenlokale infrastructuur wordt beheerd door Aquafin. Voor de gemeentelijke rioleringsinfrastructuur zijn er niet minder dan 94 organisaties actief: rioolbeheerders en enkele tientallen gemeenten die hun rioolbeheer nog zelf doen. Nochtans loopt het afvalwater van voor jouw deur in één stuk door gemeentelijke en vervolgens bovengemeentelijke buizen tot aan de zuivering, zonder schotten onderweg. Als je iets verandert in de ene buis, heeft dat invloed op wat er gebeurt in de andere. Daarom wordt de volledige lengte best door één bril bekeken. Een geïntegreerde aanpak met Aquafin als netwerkarchitect betekent een substantiële efficiëntieverbetering doordat de doelstellingen op beide niveaus beter op elkaar worden afgestemd. De netwerkarchitect zet enkel de visie uit, gemeenten en rioolbeheerders behouden de vrijheid van uitvoering.
2. Stimuleer verticaal geïntegreerd projectmanagement en rioolbeheer
Wist je dat er ook nog veel financiële en efficiëntiewinsten te rapen zijn wanneer lokale en bovenlokale projecten door één hand worden gemanaged? Meer dan 100 Vlaamse steden en gemeenten besteedden hun rioolbeheer intussen al uit aan één van de samenwerkingen die Aquafin heeft met rioolbeheerders Pidpa, De Watergroep en water-link. In de toekomst willen we graag ook met Farys, Fluvius, Aquaduin en ASGO Knokke-Heist zo'n structurele samenwerking opzetten om mogelijke synergieën maximaal te benutten.
Lees hoe we dit vandaag al doen
3. Houd de tempoverhoging aan die is ingezet voor de uitbouw van de afvalwaterinfrastructuur
Tegen 2027, de uiterste deadline voor het behalen van de kaderrichtlijn Water, moet minstens 91% van het Vlaamse afvalwater gezuiverd worden. De verdere uitbouw en optimalisatie van de zuiveringsinfrastructuur vormt daarbij een eerste uitdaging. Gemeenten moeten bijvoorbeeld nog 1,8 miljard euro investeren om daar te geraken. Door een verderzetting van het Lokaal Pact, waarbij het Vlaamse Gewest welomlijnde gemeentelijke investeringen overneemt van gemeenten en de uitvoering ervan aan Aquafin toevertrouwt, blijft het tempo aangehouden. Voor de uitbouw van nieuwe bovenlokale infrastructuur is daarnaast een verdere verhoging van de opleveringsbudgetten met 10% per jaar nodig om de Vlaamse plandoelstellingen voor 2033 te halen.
Daarnaast zal ook het assetmanagement-budget voor renovatie en vervanging van bestaande infrastructuur gradueel moeten stijgen om de levensduur te verlengen en om een goede werking te blijven garanderen.
Bekijk waarom investeren in infrastructuur nodig blijft
4. Investeer in innovatie en verlaag zo de jaarlijkse kost van afvalwaterzuivering
Strengere zuiveringsnormen die verwacht worden, de CO2-impact van de infrastructuur die omlaag moet, de klimaatverandering, ... uitdagingen genoeg in de watersector! Nochtans is er op dit moment geen specifiek budget voorzien voor innovatie, die moet leiden tot direct toepasbare oplossingen. Ons uitgebreid patrimonium biedt enorme kansen voor onderzoekers en start-ups om nieuwe concepten of technologie te testen in de praktijk, op ware schaal. We hebben bovendien een sterk R&D-team met een excellente reputatie in binnen- en buitenland, dat graag mee de schouders zet onder nieuwe onderzoeksprojecten.
De stapsgewijze invoering van een innovatiebudget, over 5 jaar oplopend tot 1% van onze omzet voor het Vlaamse Gewest, kan de innovatie in de sector een flinke boost geven.
5 redenen waarom dit memorandum belangrijk is voor de toekomst van waterzuivering
+ Er kan meer gebeuren met dezelfde middelen
Als de lokale en bovenlokale rioleringsinfrastructuur consequent en over heel Vlaanderen vanuit eenzelfde bril wordt bekeken, dan is er jaarlijks 70 miljoen euro extra beschikbaar voor de verdere uitbouw en het beheer. Een efficiëntieverbetering die cruciaal is gezien het vele werk dat nog moet gebeuren.
+ Coördinatie levert schaalvoordelen op
Aannemers van infrastructuurwerken willen evident liever met één bestek werken dan met een veelheid van bestekken per opdrachtgever. Bedrijven die rioolinspecties uitvoeren, vinden het veel rendabeler om ineens een volledige rioleringsstreng te inspecteren dan telkens kleine stukjes. Het spreekt voor zich dat een gecoördineerde aanpak zich ook vertaalt in organisatorische efficiëntiewinsten.
+ Steden en gemeenten genieten mee van expertise
Zowel grote steden als kleine gemeenten hebben baat bij de samenwerking met een rioolbeheerder waarvan Aquafin partner is. De knowhow die we de voorbije drie decennia ontwikkelden voor de uitbouw en het beheer van de bovengemeentelijke infrastructuur, is ook voor hen van grote waarde. Zo kunnen de lokale bestuurseenheden zich volledig concentreren op de connectie met hun burgers.
+ Innovaties houden waterzuivering betaalbaar
De klimaatverandering, de verwachte verplichting om microverontreiniging uit het afvalwater te verwijderen en de veroudering van de infrastructuur zijn uitdagingen die waterzuivering en -beheersing in de toekomst alleen maar duurder zullen maken. Door nu te investeren in innovatie, wordt de ontwikkeling van kostenefficiënte technieken en technologieën versneld.
+ De zuiveringsinfrastructuur doet wat ze moet doen
Onverminderd blijven investeren in de uitbouw van de lokale en bovenlokale infrastructuur is nodig om de aansluiting van het afvalwater van de resterende één miljoen Vlamingen dat nog niet is aangesloten op een zuiveringsinstallatie, te realiseren. Daarnaast willen we de zware investeringen uit het verleden veiligstellen door voldoende middelen te voorzien voor tijdige renovatie en vervanging.
Ontdek het nu in ons memorandum
Al meer dan 30 jaar werken we aan proper water in jouw buurt
Wie vandaag foto's ziet van hoe onze Vlaamse beken en rivieren er begin jaren '90 van vorige eeuw aan toe waren, gelooft zijn ogen niet. Vervuiling was zichtbaar aanwezig en zo goed als alle leven was eruit verdwenen. Dertig jaar later investeerde het Vlaamse Gewest via Aquafin al meer dan 4,5 miljard euro in de uitbouw van de infrastructuur om het huishoudelijk afvalwater te verzamelen, transporteren en zuiveren in een van de 328 rioolwaterzuiveringsinstallaties in Vlaanderen. Nu ruim 86% van het afvalwater gezuiverd wordt vooraleer het in de natuur terechtkomt, kunnen waterfauna en -flora herademen.
Proper water is ook voor mensen een echte magneet. Sporten, wonen of gewoon vertoeven langs water was nog nooit zo erg in trek. Geen wonder, want water werkt rustgevend. Zowel op de buiten als in de stad. Heb je ook al gemerkt dat steeds meer steden opnieuw water integreren in het straatbeeld?
Aquafin is verbinder in de watersector
De Vlaamse watersector zit complex in elkaar. Het drinkwater dat de verschillende waterbedrijven leveren aan de consument, wordt na gebruik eerst ingezameld in gemeentelijke riolen. Van daaruit komt het terecht in de verzamelriolen van Aquafin en wordt het getransporteerd naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie.
Gemeenten zijn dus verantwoordelijk voor het eerste deel van de afvalwaterketen. Sommige gemeenten werken hiervoor samen met een rioolbeheerder. Zowel de gemeenten als Aquafin hebben ecologische doelstellingen waar ze werk van moeten maken. Aquafin treedt namens het gewest op als matchmaker en zoekt naar synergieën tussen gemeentelijke en bovengemeentelijke investeringen. Als de investeringen van beide beleidsniveaus maximaal op elkaar zijn afgestemd, dan zal de waterkwaliteit er sneller op vooruitgaan én kunnen kosten gedrukt worden door samenwerkingen.
Aquafin werkt op die manier samen met alle Vlaamse gemeenten en rioolbeheerders. Door het grote speelveld in Vlaanderen, zitten we zo maar even met 94 verschillende organisaties aan tafel. In gemeenten waar we al een samenwerkingsovereenkomst hebben met de rioolbeheerder (water-link, Riopact of Pidpa), kennen we de gemeentelijke investeringsplannen natuurlijk door en door. Dat maakt het zoeken naar synergieën alvast een stuk eenvoudiger.