Micropolluenten verwijderen met ozon en actief kool
Onze rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) in Aartselaar is uitgebreid met een full scale opstelling voor de verwijdering van schadelijke micropolluenten. In deze nabehandeling van gezuiverd afvalwater worden twee bewezen technieken gecombineerd: een ozonbehandeling en een behandeling via actief kool. De installatie is sinds begin 2024 operationeel zijn.
Antiaanbaklagen, geneesmiddelen, PFAS ... Micropolluenten verschuilen zich overal. Ook in lage concentraties kunnen ze een negatief toxisch effect hebben op het milieu. Daarom bouwden de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en Aquafin een installatie die micropolluenten uit het gezuiverd afvalwater moet verwijderen. De opstelling in Aartselaar combineert twee reeds bewezen technieken: een ozonbehandeling en een behandeling met actief kool. Ozon breekt micropolluenten af, bij actief kool hechten de stoffen zich aan het kool dat nadien geregenereerd wordt.
De technieken hebben echter ook nadelen. Zo is er voor de aanmaak van ozon veel energie nodig en ook om het ozon via de beluchting door het water te sturen. Het nadeel van actief kool is de ecologische voetafdruk, aangezien de aangehechte micropolluenten op hoge temperatuur weer van het kool moeten worden gehaald.
Door in Aartselaar de twee technieken te combineren, worden deze negatieve effecten voor een stuk opgeheven. Zo kunnen we lagere ozondoseringen toepassen, omdat het actief kool de resterende micropolluenten nog zal afvangen. Een lagere ozondosis betekent minder energieverbruik. En doordat er al een deel van de micropolluenten werd afgebroken in de eerste ozonstap, heeft het actief kool minder werk, gaat het langer mee en is er dus minder vaak regeneratie op hoge temperatuur nodig.
Het afvalwater volgt eerst de weg van het traditionele zuiveringsproces. Daarna wordt een deel van dat gezuiverde afvalwater extra nabehandeld door de ozon en het actief kool. Op jaarbasis zal 75% van al het afvalwater dat toekomt op de RWZI in Aartselaar nabehandeld zijn op micropolluenten.
Meten is weten
De VMM en Aquafin voorzien een grote monitoringcampagne met twee duidelijke doelen. Enerzijds wordt de efficiëntie van de zuiveringsinstallatie duidelijk in kaart gebracht, wat gebeurt er na elke stap, wat gebeurt er als we bepaalde parameters aanpassen, … Anderzijds wordt gekeken naar het effect van de nabehandeling op de waterkwaliteit van de Grote Struisbeek, de waterloop waar het effluent in terechtkomt. Maandelijks worden stalen genomen op verschillende relevante plaatsen in het zuiveringsproces.
Birte Raes, studieverantwoordelijke Aquafin: "De reactiepaden vertrekkende vanaf een toxische stof tot het uiteindelijke zichtbare effect in een organisme of tot de soorten die voorkomen in de beek, zijn erg complex. Door verschillende aspecten uit het spectrum te bestuderen, krijgen we een meer compleet beeld van het effect van microverontreinigingen die via de RWZI in het oppervlaktewater terechtkomen."
De VMM voerde in de loop van 2024 ook nog onderzoek uit naar de aanwezigheid van waterdieren en vergeleek de resultaten met die van enkele jaren geleden. "Concreet meten we hierbij de biologische waterkwaliteit aan de hand van macro-invertebraten," zegt Maarten De Jonge, bioloog bij VMM. "Deze met het oog zichtbare ongewervelde waterdiertjes zijn een veelgebruikte indicator voor de gezondheid van het watersysteem. Op termijn hopen we een algemene waterkwaliteitsverbetering te zien van de Grote Struisbeek."
Wat brengt de toekomst?
Aquafin wil voorbereid zijn op een eventuele verplichting voor de verwijdering van micropolluenten. De installatie en bijhorende monitoringscampagne in Aartselaar zal ons alvast heel wat kunnen leren. Er is veel flexibiliteit ingebouwd in de nabehandeling (verblijftijd van het water, dosering, …), zodat er heel eenvoudig en efficiënt kan worden aangepast. Voor de bouw van toekomstige installaties zullen we ons baseren op de resultaten uit Aartselaar. De uitgebreide monitoringscampagne zal ons kunnen vertellen welke metingen ons nu effectief iets leren en hoe vaak deze metingen uitgevoerd moeten worden, … Allemaal vragen die we met de installatie in Aartselaar willen beantwoorden.
Contact
Interreg Vlaanderen-Nederland project Schone Waterlopen door O3G
Aquafin is partner in het Interreg Vlaanderen-Nederland onderzoeksproject Schone Waterlopen door O3G, gefinancierd door de Europese Unie. O3G staat voor Ozonisatie (O3) in combinatie met Granulair Actief Kool (GAK). Het project onderzoekt hoe beide technologieën zo goed mogelijk op elkaar kunnen worden afgestemd om een zo hoog mogelijke verwijdering van micropolluenten te bekomen met een minimale vorming van nevenproducten, een minimale GAK-regeneratie en een optimaal energie- en grondstoffenverbruik. Met een levenscyclusanalyse zal in dit project ook bepaald worden in hoeverre het milieu werkelijk gebaat is met een quaternaire zuivering.
Alle testen in het kader van dit project, vinden plaats op onze RWZI Aartselaar, omdat het de enige is die beide technieken op volle schaal toepast.
